Segregacja śmieci a wodomierze – ABC dla zarządcy nieruchomości

Góra śmieci na tle błękitnego, lekko zachmurzonego nieba

Zasady naliczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi mogą się różnić w zależności od gminy. Swoich zwolenników w wielu samorządach ma metoda przeliczania opłat za śmieci na podstawie zużycia wody. W takim przypadku konieczne jest zadbanie przez właścicieli i zarządców nieruchomości o odpowiedni dobór, montaż i konserwację wodomierzy. Do ich obowiązków należy również wyposażenie nieruchomości w worki lub pojemniki do zbierania odpadów komunalnych.

Czego dowiesz się z artykułu:

Czym są odpady komunalne?
Jak wylicza się opłatę za odbiór śmieci?
Kiedy licznik wody jest podstawą do rozliczeń?
Jak najlepiej ustawić grzejniki?

Zobacz też: Jak dbać o ekonomiczne ocieplenie w zimie?

Obowiązkiem każdej gminy w kraju jest informowanie i edukowanie mieszkańców na temat właściwego postępowania ze śmieciami, a szczególnie o ich segregacji. To również w gminie ustala się opłaty za odbiór i wywóz śmieci. Coraz częściej podstawą do rozliczeń są wskazania wodomierza, co może sprzyjać lepszej segregacji odpadów komunalnych.

Czym są odpady komunalne?

Odpady komunalne (bytowe) to po prostu śmieci, które:

powstają w gospodarstwach domowych,
powstają na terenie nieruchomości i ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych,
nie są odpadami niebezpiecznymi.

Za zbieranie odpadów komunalnych oraz utrzymanie czystości i porządku w gminach odpowiada gmina lub związek międzygminny. Szczegółowe zasady odbioru od mieszkańców odpadów komunalnych regulują odpowiednie uchwały rady gminy.
Właściciele i współwłaściciele nieruchomości, użytkownicy wieczyści oraz zarządcy nieruchomości mają obowiązek złożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
W budynku wielolokalowym, w którym lokale stanowią odrębną własność, deklarację za wywóz śmieci za właścicieli lokali składa zarząd wspólnoty mieszkaniowej albo spółdzielni mieszkaniowej.

Jak wylicza się opłatę za odbiór śmieci?

Comiesięczna opłata za odbiór odpadów komunalnych jest wymagana wtedy, gdy w nieruchomości mieszkają mieszkańcy, jak również wtedy, gdy nie mieszkają, ale powstają odpady komunalne. Jeżeli nieruchomością jest domek letniskowy, opłata jest całoroczna – bez względu na długość wykorzystania nieruchomości w ciągu roku. Metodę ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi ustala rada gminy. Jej wysokość stanowi iloczyn właściwej stawki za odbiór odpadów oraz:

liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość, lub

ilości zużytej wody na danej nieruchomości, lub

powierzchni lokalu mieszkalnego.

Opłacie podlegają również pojemniki lub worki przeznaczone do zbierania odpadów komunalnych. Przy ustalaniu stawek bierze się pod uwagę liczbę mieszkańców zamieszkujących daną gminę, ilość odpadów komunalnych wytwarzanych na jej terenie, jak również koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Jeżeli odpady komunalne nie są selekcjonowane, stawki się podwyższa. Podwyższona stawka nie może być:

niższa niż dwukrotna wysokość stawki za gospodarowanie odpadami komunalnymi,

wyższa niż czterokrotna wysokość stawki za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Comiesięczne stawki opłat nie mogą być wyższe niż maksymalne stawki opłat.

Kiedy licznik wody jest podstawą do rozliczeń?

Przepisy znowelizowanej w 2012 roku ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie pozwalają na uzależnienie wysokości opłaty za odpady komunalne od ilości zebranych śmieci. Zgodnie z założeniami tej ustawy właścicielami odpadów stają się gminy i to gminy właśnie mogą samodzielnie ustalać stawki za wywóz śmieci. Stawki nie uwzględniają realnej ilości wyprodukowanych odpadów, ale na przykład ilość zużytej wody lub liczbę mieszkańców w lokalu.

Tak jest właśnie w Poznaniu, gdzie opłatę za śmieci ustala się zgodnie z liczbą mieszkańców danego lokalu. We Wrocławiu opłaty za wywóz śmieci nalicza się w odniesieniu do metrażu nieruchomości przypadającej na każdego z jej mieszkańców. Inne stawki dotyczą mieszkańców domów jednorodzinnych, a inne bloków.

W Warszawie od kwietnia 2021 r. obowiązywała nowa stawka opłat za śmieci od ilości zużytej wody w wysokości 12,73 zł za metr sześcienny. Podstawą do obliczenia opłaty były dane o zużyciu wody za 6 kolejnych miesięcy, wybranych z ostatnich 12 miesięcy.

Tę metodę wyliczeń od stycznia 2022 roku ma zastąpić nowa stawka uwzględniająca metraż nieruchomości. Za domek letniskowy lub inną nieruchomość o przeznaczeniu rekreacyjno-wypoczynkowym mieszkańcy Warszawy mieliby płacić zryczałtowaną stawkę w wysokości 181,90 zł za rok. Stanie się tak, jeśli nowa uchwała nie zostanie zakwestionowana przez wojewodę.

Gminy mają problemy z odzwierciedleniem realnej liczby osób zamieszkujących daną nieruchomość (w przypadku osób wynajmujących czy przebywających czasowo za granicą). Podobnie problematyczne może być uzyskanie ścisłych danych o zużyciu wody, gdy każdy z właścicieli lokali ma indywidualną umowę o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków.

Rozliczenie odbioru śmieci na podstawie zużycia wody odbywa się na podstawie odczytów z głównego wodomierza. Jeżeli w nieruchomości nie ma wodomierza, podstawą obliczenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami jest ryczałt wynoszący 4 metry sześcienne od osoby zamieszkującej daną nieruchomość. W przypadku nieruchomości niepodłączonych do sieci kanalizacyjnej wskazania dodatkowego licznika nie są brane pod uwagę przy obliczaniu opłat za zużycie wody wodociągowej.

Zgodnie z nowymi przepisami maksymalna wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi obliczanej na podstawie ilości zużytej wody nie może przekroczyć wysokości 7,8 proc. dochodu na 1 osobę ogółem za gospodarstwo domowe (ok. 150 zł). Co ważne, gminy mogą weryfikować informacje z deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i potwierdzać liczbę osób zamieszkujących w danym gospodarstwie domowym.

Obowiązkiem właściciela i zarządcy nieruchomości jest upewnienie się, czy licznik wody działa prawidłowo. Każdy wodomierz powinien co 5 lat przejść okresowy przegląd (jest to tzw. legalizacja wodomierza). Jeśli urządzenie nie działa poprawnie, należy je wymienić lub naprawić i ponownie zalegalizować.

Legalizacje wodomierzy są przeprowadzane w punktach Głównego Urzędu Miar. Poprawnie działające wodomierze otrzymują tam cechę legalizacyjną – naklejaną, wypalaną, drukowaną lub nanoszoną na plombę zawieszoną na druciku wodomierza. Cecha legalizacyjna traci ważność, gdy ulegnie uszkodzeniu, a wodomierz przestanie spełniać wymagania metrologiczne i prawne.

Warto monitorować zużycie wody, bo może się to przełożyć na konkretne korzyści finansowe oraz plusy dla środowiska. Comiesięczny monitoring zużycia wody ułatwia zarządcom i lokatorom budynków usługa Fortum Monitoring Media, dzięki której można śledzić także zużycie ciepła (w całym budynku i poszczególnych mieszkaniach). Pomocą dla zarządcy nieruchomości może być również usługa Fortum Monitoring Plus, pozwalająca na szybkie i efektywne rozdzielanie kosztów ciepła zużytego na podgrzanie wody i centralne ogrzewanie. Dzięki usłudze Rozliczenia Indywidualne natomiast mieszkańcy otrzymują przejrzysty i regularny sposób prezentacji danych rozliczeniowych. Udostępnianie informacji o rozliczeniu kosztów ciepła dla lokali odbywa się tu w formie elektronicznej lub papierowej.

Śmieci – podstawowe obowiązki właścicieli
i zarządców nieruchomości

Właściciele i zarządcy nieruchomości muszą wyposażyć swoje nieruchomości w worki lub pojemniki do zbierania odpadów komunalnych. Należy je utrzymywać w czystości, tak samo jak miejsce, które zostało przeznaczone do gromadzenia i selekcji wszystkich odpadów z nieruchomości. Zasady segregacji odpadów oraz obowiązek zbierania odpadów w sposób selektywny są jednolite dla wszystkich mieszkańców kraju, ale poszczególne gminy mają możliwość wyboru sposobu ich zbierania, np. w jednym pojemniku – metalu, tworzyw sztucznych i szkła. Obowiązkowe jest stosowanie się do wyznaczonej kolorystyki pojemników:

pojemnik niebieski „Papier” powinien być przeznaczony na odpady i opakowania z papieru lub tektury;

pojemnik zielony „Szkło” – na odpady ze szkła i opakowania szklane;

pojemnik żółty „Metale i tworzywa sztuczne” – na odpady metali i opakowania metalowe oraz odpady i opakowania z tworzyw sztucznych;

pojemnik brązowy „Bio” – na odpady ulegające biodegradacji.

Jeśli gmina samodzielnie zdecydowała o rozdzieleniu szkła bezbarwnego od kolorowego, to potrzebny będzie jeszcze jeden biały pojemnik „Szkło bezbarwne”. Brak selekcji przy gromadzeniu i odbiorze odpadów skutkuje wszczęciem postępowania w sprawie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Wiąże się to z ustanowieniem nowej opłaty – podwyższonej o nie mniej niż dwukrotność i nie więcej niż czterokrotność stawki ustalonej przez radę gminy za gospodarowanie opłatami komunalnymi. Deklarację o wysokości opłaty za odbiór śmieci z nieruchomości należy złożyć w terminie 14 dni od dnia zamieszkania w niej pierwszego mieszkańca lub powstania odpadów. Można to zrobić w urzędzie miasta lub gminy, na terenie których znajduje się dana nieruchomość. Obowiązkowe jest również przyłączenie nieruchomości do sieci kanalizacyjnej, jeżeli nieruchomość nie jest wyposażona w przydomową oczyszczalnię ścieków. Nieczystości ciekłe powinny być gromadzone w zbiornikach bezodpływowych. Do obowiązków właściciela i zarządcy nieruchomości należy również sprzątanie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z przylegających do niej i znajdujących się na jej terenie chodników.

Zobacz też: Jak oszczędzać wodę? Poradnik dla każdego